“Kooperatifçiliğin evrensel ilkelerini ve değerlerini

sahiplenen bir kooperatifçilik seferberliği çağrısı”

03 Temmuz 2020

BD Sayı: 2020/11

Dünya kooperatifçilik hareketinin tepe kuruluşu olan Uluslararası Kooperatifler Birliği’nin (ICA-International Cooperative Allience) başvurusu üzerine Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nun aldığı kararla, ICA’nın 100. kuruluş yılı olan 1995 yılından bu yana her yıl Temmuz ayının ilk Cumartesi günü Uluslararası Kooperatifler Günü olarak kutlanmaktadır.

Kooperatifler, ortakları tarafından bir ortak bir oy, açık kapı, özerklik ve bağımsızlık, toplumsal sorumluluk ve benzerleri gibi birbirini tamamlayan toplam yedi evrensel ilkeye dayalı olarak vücut bulan ekonomik kuruluşlardır. Ancak nasıl ki tarım yalnızca ekonomik bir faaliyet olmanın ötesinde sosyal ve kültürel boyutları bulunan bir reel üretim etkinliği ise, kooperatifçilik de ortakların çıkarlarının ötesinde toplumun ve doğanın esenliğine yönelik ilkelere ve bu ilkelerin kök hücreleri olan değerlere dayalı bir ekonomik girişimdir.

Uluslararası Kooperatifçilik İlkeleri en son yine 1995’te yapılan ICA Kongresi’nde kabul edilmiş, aynı Kongre’de ilk kez Kooperatif Değerleri de oybirliğiyle onaylanmıştır. Bu kararda ifade bulan başlıca değerler; kendine yardım, demokrasi, eşitlik, adalet, dayanışma ile dürüstlük, açıklık ve topluma saygıdır. 

Böylece kooperatifçilik ilkeleri, onaylanmış değerleri hayata geçirmeye yarayan araçlar haline gelmiş, anlam kazanmıştır. Değerler ve ilkeler üzerinde yarım asırdır değişiklik ihtiyacı duyulmamakla birlikte ICA 2011 Kongresi’nde toplumsal sorumluluk ilkesinin çevreye karşı duyarlılık ve sorumluluğu da içerdiği kabul edilmiştir.

Günümüzde dünyada ve Türkiye’de tarımsal üretimde en büyük pay aile çiftçiliğine aittir. Ancak küresel sermayenin çıkarları doğrultusunda bir avuç ulusötesi dev firmanın hegemonyası altında biçimlenen küresel tarım ve gıda sistemi aile çiftçiliğini sahneyi terk etmeye zorlamaktadır. 

Tarımsal üretim yapan aile işletmeleri için zorluklara karşı birlikte direnme, dayanışma ve adil paylaşım gibi insanlararası ilişki değerleri büyük önem taşır.  Kırsal alanda bu değerleri yaşama aktarmanın en evrensel ve etkin aracı ise tartışmasız kooperatifçiliktir.

Türkiye’de azımsanmayacak sayıda kooperatif bulunmakla birlikte kooperatiflerimizin çok büyük çoğunluğu ne yazık ki kooperatifçiliğin evrensel ilke ve değerlerine dayalı olarak kurulmamış ya da bu ilke ve değerleri içselleştirememiştir.

Oysa bu ilke ve değerlere dayanan ve bunları içselleştiren gerçek kooperatiflerin yaygınlaşması tarımsal üretimde ve istihdamda önemli bir sıçrama yaratmanın yanında, kırsal alanda insan kaynağının gelişimini, toplumsal barışın yeşermesini ve doğaya saygılı tarım uygulamalarının yerleşmesini sağlayacaktır. Gıdaya erişim ve gıda güvenliği açısından yaratacağı kazanımlarla toplum sağlığına katkıda bulunacaktır.

Tarım ve Gıda Etiği Derneği (TARGET) olarak, Uluslararası Kooperatifler Günü’nü kutluyor; kamu kuruluşlarımızı, yerel yönetimleri ve sivil toplum kuruluşlarını, Büyük Önder Atatürk’ün öncülüğünde Cumhuriyetin erken döneminde gerçekleştirildiği gibi, tarımsal ve kırsal kooperatifçiliğin yeniden ve her yönüyle desteklenmesine dayalı bir kooperatifçilik seferberliğinde birleşmeye çağırıyoruz.  

Saygılarımızla,                  

TARIM ve GIDA ETİĞİ DERNEĞİ (TARGET)

                                                                                                  YÖNETİM KURULU

 

#MesafeniKoru